۱۰ اثر از مهمترین و بهترین کتاب‌های ترجمه شده به فارسی

در این مطلب می‌خوانید:

در این بلاگ، به بررسی ۱۰ اثر از بهترین و مهمترین کتاب‌های ترجمه شده به فارسی خواهیم پرداخت تا هنگام خرید رمان در نظر بگیرید. این کتاب‌ها بیشتر از جنس ادبیات داستانی و مخاطب آن‌ها عموم قشر کتاب‌خوان است و البته یک چیز مشترک در آن‌ها از دور نمایان است: حکاکی کلمات آن‌ها در ذهن مخاطبان فارسی‌زبان.

۱. دون کیشوت (سروانتس)

کتاب «دون کیشوت» نوشته‌ی میگل دو سروانتس است که یکی از مهم‌ترین و معروف‌ترین اثرات ادبی دنیاست که سروانتش آن را در قرن هفدهم آفریده است و به‌عنوان حماسه‌ای تراژیک و طنازانه در تاریخ ادبیات شناخته می‌شود. داستان «دون کیشوت» روایت‌گر سفرهای دون کیشوت به همراه پیشکار خود و اسبش، «روسی‌نانت» است که دل به سفری ماجراجویانه می‌سپارند.

این کتاب را محمد قاضی در سال‌های ۱۳۳۶ و ۱۳۳۷ ترجمه کرد که در همان سال جایزه بهترین ترجمه سال را برنده شد. محمد قاضی از تواناترین مترجمان معاصر ماست که کتاب‌های گوناگونی را ترجمه کرده و دون کیشوت یکی از مهم‌ترین آن‌هاست. از دیگر ترجمه‌های معروف او، ترجمه کتاب «زوربای یونانی» از «نیکوس کازانتزاکیس» است.

۲. خواجه تاجدار (ژان گور)

این کتاب داستان زندگی آغا محمدخان قاجار از بدو تولد تا مرگ اوست. خواجه تاجدار منسوب به نویسنده‌ای به نام «ژان گور» است اما به باور بسیاری، این کتاب حاصل اندیشه‌ها و داستان‌پردازی‌های مترجم کتاب، ذبیح‌الله منصوری است. در هر صورت کتاب خواجه تاجدار، کتابی خواندنی است که ما ترجیح دادیم آن را در این فهرست بیاوریم.

۳. جنگ و صلح (تولستوی)

جنگ و صلح اثر بزرگ نویسنده روسی، لئو تولستوی است که در دوره‌های مختلف بین سال‌های 1865 تا 1869 به نوشتن آن مشغول بود. این رمان بزرگترین رمان ادبی و حماسی تاریخ شناخته می‌شود. داستان «جنگ و صلح» در زمان جنگ ناپلئون با روسیه اتفاق می‌افتد و زندگی شخصیت‌های مختلف در این دوره تاریخی را به تصویر می‌کشد.

کتاب «جنگ و صلح» به شکل شگفت‌آوری نگاهی عمیق به زندگی اجتماعی، فلسفی، انسانی و تاریخی ارائه می‌دهد. تولستوی از طریق شخصیت‌های متعددی که دقیق توصیف شده‌اند، مسائلی مانند عشق، جنگ، اندیشه‌های انسانی و معنویت را به چالش می‌کشد. این اثر یکی از بزرگترین رمان‌های جهانی تلقی می‌شود.

ترجمه این کتابِ دو جلدی را سروش حبیبی به عهده داشته است. وی مترجمی نام‌آشنا برای ترجمه آثار و کتاب‌های روسی است. انتشارات نیلوفر این کتاب را سال‌هاست که مجدد چاپ می‌کند تا خوانندگان علاقه‌مند به ادبیات روس، از این کتابِ بزرگ بی‌نصیب نمانند. خالی از لطف نیست که بدانید اخیرا انتشارات نیلوفر این مجموعه را در چهار جلد نیز چاپ می‌کند.

۴. صد سال تنهایی (مارکز)

صد سال تنهایی نوشتهٔ نویسنده کلمبیایی، گابریل گارسیا مارکز است که یکی از شاهکارهای ادبیات جهان به شمار می‌رود. این رمان یکی از نمونه‌های برجسته از سبک ادبی رئالیسم جاودیی توصیف می‌شود. داستان در شهر خیالی «ماکوندو» می‌گذرد که در آن شرح زندگی خانواده «دوئندیا» شش نسل ادامه پیدا می‌کند.

گابریل گارسیا مارکز در «صد سال تنهایی» از زبانی غنی و شاعرانه استفاده می‌کند و اتفاقات طولانی و پیچیده را با جادوگری و واقعیت‌پردازی تلفیق می‌کند. این رمان به مسائلی چون عشق، طغیان، انسانیت، اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی و نقش تاریخ در تشکیل تجربه‌های انسانی می‌پردازد. این کتاب،‌ رمانی بزرگ است که بسیاری را به ستایش مارکز وا داشته است. نمونه‌ای از تحسین‌ها به سال ۱۹۸۲ برمی‌گردد که جایزه نوبل ادبیات را برای او به ارمغان آورد. «صد سال تنهایی» تأثیر شایان توجهی در ادبیات جهان گذاشته و نماینده محترمی برای ادبیات آمریکای لاتین است.

۵. ابله (داستایفسکی)

وقت آن را رسیده که گُل سرسبد ادبیات روسی را به شما معرفی کنیم. «ابله» نوشتهٔ فیودور داستایوفسکی، یکی از معروف‌ترین نویسندگان ادبیات روسی و جهان است. این رمان اجتماعی و روان‌شناختی، درون‌مایهٔ فلسفی پُررنگی نیز دارد. داستان اصلی با تکیه بر شخصیت اصلی داستان، پرنس میشکین، پیش می‌رود. پرنس میشکین به‌تازگی از سوئیس به روسیه بازگشته و با مشکلات زیادی روبه‌رو می‌شود. دیگران او را «ابله» می‌پندارند اما در واقعیت، شخصیت او بسیار آگاه و مهربان است. رمان «ابله» به بررسی تضادهای انسانی و پیچیدگی‌های جامعه اشاره دارد و به موضوعاتی چون عشق، اخلاق، دین و جبران خطاهای انسانی پرداخته و به‌عنوان یکی از آثار بزرگ داستایوفسکی شناخته می‌شود.

این رمان نقش مهمی در تبلور ادبیات روسی و نیز تأثیر عمیقی بر نویسندگان و فیلسوفان بعد از داستایوفسکی داشته است. این کتاب را نیز سروش حبیبی روان و ساده به فارسی برگردانده و کاملا شایسته است که دو بار اسمش را در این فهرست بیاوریم.

۶. در جستجوی زمان از دست رفته (مارسل پروست)

اما این فهرست کامل نمی‌شود تا نمایندهٔ مناسبی از ادبیات فرانسه را به مهمانی‌مان دعوت نکنیم. در جستجوی زمان از دست رفته کتابی از نویسنده سرشناس فرانسوی، مارسل پروست است. این اثر به‌عنوان یکی از طولانی‌ترین رمان‌های ادبی جهان شناخته می‌شود که در هفت جلد منتشر شده است. داستان اصلی کتاب بر روی زندگی شخصیتی به نام مارسل در طول یک دوره زمانی طولانی متمرکز است. او دنبال پیدا کردن گذشته‌ی گم‌شده و تجربه‌های دوران کودکی و جوانی خود است و در این مسیر با مفاهیمی چون عشق، زمان، حافظه، هنر و انسانیت روبه‌رو می‌شود.

این رمان را مهدی سحابی با همت خود، به فارسی برگردانده است. در اهمیت این رمان عظیم، این را اضافه کنیم که یکی از روشنفکران معاصر ما، داریوش شایگان، کتاب جامعی به نام «فانوس جادویی زمان» را در باب این رمانِ شگرف نگاشته است. آقای شایگان در این کتاب، عینک خود را به چشم می‌زند تا از نگاه روشنفکری صاحب اندیشه، در این کتاب دقیق شود.

۷. وداع با اسلحه (ارنست همینگوی)

یکی از شاهکارهای ادبی دوره‌ی بیستم، کتاب وداع با اسلحه نوشتهٔ ارنست همینگوی است. این رمان، داستان عشق بین جوانی آمریکایی به نام «فردریک هنری» و پرستاری انگلیسی به نام «کاترین بارکلی» را در زمان جنگ جهانی اول روایت می‌کند. داستان در میانهٔ ارتش آمریکا و اتفاقات جنگ‌های آن دوران رخ می‌دهد. «وداع با اسلحه» علاوه‌بر عشق دو نفر به یکدیگر، به شکلی عمیق معنای جنگ و فجایع آن در زندگی انسان‌ها را واکاوی می‌کند. بسیاری از منتقدین ادبی این اثر را  یکی از مهم‌ترین رمان‌های ادبی جهان و از برترین آثار ارنست همینگوی می‌دانند.

ارنست همینگوی در سال ۱۹۲۹ «وداع با اسلحه» را نگاشته و نجف دریابندری در سال ۱۳۳۲ شمسی این کتاب را ترجمه کرده است. بعدها آقای دریابندری کتاب‌های بسیاری را از ادبیات آمریکا به فارسی ترجمه کرد و به پاس همهٔ این کوشش‌ها، دانشگاه کلمبیا به او جایزه تورنتون وایلدر را اهدا کرد.

بیشتر بخوانید: سرگذشت نجف دریابندری و مهمترین آثار این مترجم بزرگ

۸. داستان‌های کوتاه آمریکای لاتین

کتاب «داستان‌های کوتاه آمریکای لاتین» مجموعه‌ای است از داستان‌های کوتاه نویسندگان آمریکای لاتین که به سفارش دانشگاه آکسفورد فراهم شده است. این کتاب را «روبرتو گونسالس اچه وریا» ویرایش و انتشارات دانشگاه آکسفورد در سال 199۶ آن را چاپ کرد. این کتاب دارای طیف گسترده‌ای از داستان‌ها از کشورهای مختلف آمریکای لاتین، از برزیل و آرژانتین گرفته تا مکزیک و دیگر کشورها را شامل می‌شود که دوره‌های زمانی و سبک‌های مختلف را در بر می‌گیرد. این مجموعه شامل آثاری از نویسندگان مشهوری مانند «گابریل گارسیا مارکز»، «خورخه لوئیس بورخس»، «خولیو کورتاسار» و بسیاری دیگر است.

این گلچین مجموعه‌ای متنوع و غنی از داستان‌ها را به خوانندگان ارائه می‌دهد که نشان‌دهنده تنوع فرهنگی و ادبی آمریکای لاتین است. این کتاب، منبع ارزشمندی برای علاقه‌مندان به ادبیات آمریکای لاتین است و به سنت‌های ادبی منطقه و تکامل ژانر داستان کوتاه در آن کشورها نگاهی اجمالی دارد. این کتاب را عبدالله کوثری به فارسی ترجمه کرده است. کوثری از آن‌هایی است که نه‌تنها زبان کشوری که از آن ترجمه می‌کند را خوب می‌داند، بلکه فارسی را نیز به‌نیکی می‌شناسد و به حکم اینکه زبان مادری‌اش است، از آموختن جدی‌تر این زبان فرار نکرده است.

۹. خانواده تیبو (روژه مارتن دوگار)

«خانواده تیبو» را برنده جایزه نوبل ادبیات در سال ۱۹۳۷ یعنی «روژه مارتن دوگار» نوشته است. وی نویسنده‌ای فرانسوی است که در این رمان، داستان زندگی خانواده‌ای به نام تیبو را در قالب یک نسل پیوسته به تصویر می‌کشد. داستان روایت دو برادر است که هر کدام ویژگی‌های یگانه خود را دارند. این کتاب را ابوالحسن نجفی، زبان‌شناس معروف معاصر ما در اوایل دهه ۶۰ شمسی ترجمه کرده است.

۱۰. جزء از کل (استیو تولتز)

این کتاب  از آن کتاب‌هایی است که از زمان ترجمه آن یعنی سال ۱۳۹۴ پیوسته تجدید چاپ شده است و از پرفروش‌ترین کتاب‌های دههٔ اخیر ایران است. ترجمه روان و موفق پیمان خاکسار نقش پرُرنگی در فروش این کتاب داشته است.

جزء از کل کتابی از استیو تولتز است که در آن چند شخصیت اصلی وجود دارد. محور داستان حول پدر و پسری می‌گردد که در هر کدام در بخش‌هایی کتاب، افسار داستان را به دست می‌گیرند و روای داستان می‌شوند. «مارتین دین» همان پدری است که بیش از آنکه با نقش پدر بودن تعریف شود، با سرگشتگی خود داستان جذاب خود را روایت می‌کند. انسانی متفاوت که این تفاوت را تا آخر عمر به دوش می‌کشد. کتابی از جنس زندگی، تنهایی و مرگ.

بهترین کتاب‌های ترجمه شده به فارسی فقط همین ۱۰ تا؟

کتاب‌های ترجمه شده، پُلی به فرهنگ و دانش سایر ملت‌هاست. در این نوشته، تنها ۱۰ اثر از بهترین کتاب‌های ترجمه شده به فارسی را انتخاب و معرفی کردیم. اما هنوز تعداد بسیاری از کتاب‌های ترجمه‌شده به زبان فارسی وجود دارند که هر کدام در جای خود اهمیت داشته و دارند و ما را با دنیای متنوعی از اندیشه‌ها آشنا کرده و می‌کنند.

ما امیدواریم که این بررسی اولیه از این کتاب‌ها به شما کمک کند تا انتخاب‌های بهتری برای خواندن پیدا کنید و کمی با مترجمان توانمند معاصر ما آشنا شوید.

بهترین کتاب‌های ترجمه شده به فارسی را چطور انتخاب کردید؟

همان‌طور که مشخص است انتخاب «بهترین‌ها» در هر کاری دشوار است به‌ویژه که در حوزه کتاب و اندیشه باشد. این کتاب‌ها عمدتا بنابر نظر نگارندهٔ این مطلب آورده شده‌اند و تجربه شخصی در آن بسیار دخیل است؛ بنابراین اگر کسی یا کسانی، کتاب‌هایی از این فهرست کم یا اضافه کنند، خرده‌ای نمی‌توان گرفت و نگارنده هم چنین ادعایی ندارد که این فهرست تغییرناپذیر است.